جواهرات سفید بهترند یا زرد؟ کدام ماندگاری بیشتری دارند؟

انتخاب میان طلای سفید و زرد به خصوص در انتخاب سرویس جواهر برای بسیاری از علاقه‌مندان به جواهرات تصمیمی چالش‌برانگیز است. این انتخاب تنها به تفاوت در رنگ محدود نمی‌شود، بلکه ویژگی‌های متالورژیکی، دوام در برابر سایش و خراش، و نیاز به نگهداری در طول زمان را نیز در بر می‌گیرد. برای داشتن انتخابی آگاهانه، بررسی تخصصی ترکیبات و خواص هر یک از این آلیاژهای گران‌بها ضروری است.

ساختار و ترکیب شیمیایی: ریشه تفاوت‌ها

تفاوت اصلی میان طلای سفید و زرد در نوع و نسبت فلزات دیگری است که با طلای خالص (۲۴ عیار) آلیاژ می‌شوند تا به استحکام کافی برای ساخت جواهرات دست یابند. طلای خالص به دلیل نرمی زیاد، به تنهایی برای استفاده روزمره مناسب نیست.

• طلای زرد: این آلیاژ عمدتاً از طلای خالص به همراه مس و نقره تشکیل شده است. نسبت این فلزات تعیین‌کننده عیار طلا و همچنین شدت رنگ زرد آن است. به عنوان مثال، طلای ۱۸ عیار حاوی ۷۵ درصد طلای خالص و ۲۵ درصد ترکیبی از مس و نقره است. مس به آلیاژ سختی و رنگ متمایل به قرمزی می‌بخشد، در حالی که نقره به سختی و رنگ زرد کمک می‌کند.

• طلای سفید: برای دستیابی به رنگ سفید یا نقره‌ای، طلای خالص با فلزات سفیدرنگ مانند نیکل، پالادیوم، پلاتین یا منگنز آلیاژ می‌شود. ترکیب و نسبت این فلزات می‌تواند به طور قابل توجهی بر خواص نهایی طلای سفید تأثیر بگذارد. به عنوان مثال:

  • آلیاژهای حاوی نیکل: این آلیاژها بسیار سخت و بادوام هستند و مقاومت خوبی در برابر خراش از خود نشان می‌دهند. با این حال، نیکل می‌تواند در برخی افراد باعث بروز حساسیت‌های پوستی شود.
  • آلیاژهای حاوی پالادیوم: این آلیاژها انعطاف‌پذیرتر و چکش‌خوارتر از آلیاژهای نیکل هستند و معمولاً برای افرادی که به نیکل حساسیت دارند، گزینه مناسب‌تری محسوب می‌شوند. پالادیوم از خانواده پلاتین است و به طلای سفید رنگی خاکستری‌تر می‌بخشد.

نکته حائز اهمیت در مورد طلای سفید رایج در بازار این است که برای افزایش درخشش و سفیدی، اغلب با لایه‌ای بسیار نازک از رودیوم (Rhodium) آبکاری می‌شود. رودیوم فلزی بسیار سخت، براق و مقاوم در برابر کدر شدن است که ظاهری شبیه به پلاتین به جواهر می‌بخشد.

دوام در برابر سایش و خراش: نبرد سطح و عمق

وقتی صحبت از دوام در استفاده روزمره و مقاومت در برابر خراش به میان می‌آید، تفاوت‌های ساختاری طلای سفید و زرد خود را نشان می‌دهند:

• مقاومت به خراش: به طور کلی، طلای سفید به دلیل سختی بالاتر آلیاژهای مورد استفاده (به خصوص نیکل) و همچنین لایه محافظ رودیوم، مقاومت بیشتری در برابر خراش نسبت به طلای زرد هم‌عیار دارد. لایه رودیوم سطحی سخت ایجاد می‌کند که در برابر خراش‌های سطحی روزمره مقاوم‌تر است.

• مقاومت به فرورفتگی و تغییر شکل: در عیارهای پایین‌تر (مانند ۱۴ عیار)، هر دو طلای سفید و زرد به دلیل نسبت بالاتر فلزات آلیاژی سخت‌تر از طلای با عیار بالاتر (مانند ۱۸ عیار) هستند. با این حال، ماهیت آلیاژهای به کار رفته در طلای سفید می‌تواند در مجموع منجر به استحکام کششی و سختی بیشتر شود که مقاومت آن را در برابر فرورفتگی و تغییر شکل نیز افزایش می‌دهد.

• ساییدگی روکش رودیوم: مهمترین نکته در مورد ماندگاری ظاهر طلای سفید آبکاری شده، ساییدگی تدریجی لایه رودیوم است. این لایه بسته به میزان استفاده، تماس با مواد شیمیایی (مانند عطر، لوسیون و مواد شوینده) و حتی pH پوست فرد، به مرور زمان نازک شده و از بین می‌رود. با از بین رفتن روکش رودیوم، رنگ واقعی آلیاژ طلای سفید که معمولاً ته‌رنگ زرد یا خاکستری دارد، نمایان می‌شود. این پدیده ممکن است به اشتباه “زرد شدن طلای سفید” تلقی شود، در حالی که در واقع بازگشت به رنگ طبیعی آلیاژ زیرین است.

طلای زرد به دلیل نداشتن روکش، درخشندگی و رنگ طبیعی خود را حفظ می‌کند. با این حال، خراش‌هایی که بر روی سطح آن ایجاد می‌شوند، بیشتر نمایان هستند و برای بازگرداندن جلا و همواری سطح، نیاز به پولیش دارد. پولیش کردن، هرچند جزئی، باعث از دست رفتن لایه‌ای از طلا می‌شود که در بلندمدت می‌تواند بر وزن کلی جواهر تأثیر بگذارد.

ماندگاری و نگهداری در بلندمدت:

وقتی صحبت از ماندگاری کلی یک قطعه جواهر می‌شود، هر دو طلای سفید و زرد با مراقبت مناسب می‌توانند سالیان سال دوام بیاورند. با این حال، نوع نگهداری مورد نیاز برای حفظ ظاهر آن‌ها متفاوت است:

• طلای زرد: نگهداری از طلای زرد نسبتاً ساده است. تمیز کردن منظم با آب گرم و صابون ملایم و خشک کردن با پارچه نرم برای حفظ درخشش آن کافی است. برای از بین بردن خراش‌های عمیق‌تر، نیاز به پولیش حرفه‌ای توسط جواهرساز است.

• طلای سفید: جواهرات طلای سفید آبکاری شده با رودیوم، نیازمند توجه بیشتری در نگهداری هستند. برای حفظ سفیدی و درخشش، آبکاری مجدد رودیوم به صورت دوره‌ای ضروری است. این بازه زمانی معمولاً بین ۱ تا ۵ سال متغیر است و به شدت استفاده و عوامل محیطی بستگی دارد. هزینه آبکاری مجدد رودیوم نسبت به ارزش کلی جواهر معمولاً قابل قبول است، اما یک هزینه نگهداری اضافی محسوب می‌شود. همچنین، توصیه می‌شود که جواهرات طلای سفید در معرض مواد شیمیایی قوی، کلر استخر و حتی اسپری مو قرار نگیرند، زیرا این مواد می‌توانند به روکش رودیوم آسیب بزنند.

در نتیجه؟

انتخاب بین طلای سفید و زرد از دیدگاه دوام و ماندگاری به اولویت‌های شما بستگی دارد:

• اگر به دنبال حداکثر مقاومت اولیه در برابر خراش هستید و تمایل به انجام نگهداری دوره‌ای (آبکاری مجدد رودیوم) برای حفظ ظاهر اولیه دارید، طلای سفید می‌تواند انتخاب مناسبی باشد، به شرطی که به نیکل حساسیت نداشته باشید یا از آلیاژهای بدون نیکل استفاده کنید. سختی بالاتر آلیاژ و محافظت اولیه روکش رودیوم مزیت اصلی طلای سفید است.

• اگر سادگی در نگهداری، حفظ رنگ طبیعی فلز در بلندمدت و عدم نیاز به فرآیندهای دوره‌ای مانند آبکاری برایتان اهمیت بیشتری دارد، طلای زرد گزینه بهتری است. پذیرش این نکته که طلای زرد ممکن است زودتر دچار خراش‌های سطحی شود، در این انتخاب مهم است.

در نهایت، صرف نظر از رنگ، عیار طلا نقش مهمی در دوام فیزیکی جواهر دارد. هرچه عیار پایین‌تر باشد (مانند ۱۴ عیار)، میزان فلزات آلیاژی بیشتر بوده و در نتیجه سختی و مقاومت در برابر سایش و تغییر شکل افزایش می‌یابد. بنابراین، برای استفاده روزمره و زیورآلاتی که بیشتر در معرض ضربه و خراش هستند (مانانند حلقه و دستبند)، انتخاب عیارهای پایین‌تر در هر دو نوع طلا می‌تواند به افزایش ماندگاری کمک کند. مشاوره با یک جواهرساز معتبر برای درک بهتر ترکیبات آلیاژی و نیازهای نگهداری خاص هر قطعه، به شما در انتخابی ایده‌آل و تضمین‌کننده زیبایی و دوام جواهرتان در گذر زمان یاری خواهد رساند.